Buca Cezaevi, çevre-toplum sağlığını asbest riski ile tartışmaya açarken, yıkım işi durdurulan firmanın 19 günlük kaçak yıkımda, molozda 45 ton asbestin tespit edildiği öğrenildi. Firma Buca Belediyesi'ne resmi ruhsat başvurusunu yeni yaptı.
Yasaya ve yönetmeliklere aykırılık nedeniyle yıkımı "gerekli şartlar sağlanana kadar" durdurulan 69 bin metrekarelik 16 bloktan oluşan Buca Cezaevi arsasında, 5 Mart'tan bu yana süren usulsüz yıkımın yarattığı molozda asbest tepiti resmileşti.
45 günde işi yapacağını taahhüt eden Nermanoğlu firmasının, sulamadan ve hatta ekipmanı içinde su tankeri bile bulunmadan 19 günde yaptığı yıkımın molozunda 45 ton asbest tespit edildiği öğrenildi.
İzmir'in en kalabalık ilçesi Buca, işi devletten 16 milyon 420 bin lira teklifliyle alan, ancak devletin mevzuatına aykırı hareketle jet hızıyla işe girişen hafriyat firmanın, bugünkü "durdurma" işlemi ardından; Buca Belediyesi'ne "yıkım ruhsatı" için başvuruda bulunduğu öğrenildi.
19 gündür hizmet binasının karşısında yürütülen yasadışı ve ruhsatsız yıkım işlemini, süreci Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İzmir İl Müdürlüğü'nce işler sürdürüldüğünden; 'yetkisizlik' bahanesiyle herkes gibi izleyen Buca Belediyesi'nin; başvurucu firmadan 'Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik' ve 'Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği' ne uygun olarak yapması için süreci başlattığı öğrenildi.
ASBESTLE ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK
Asbest Yönetmeliği, iş ve işlemlerde, 18 Mart 2004 tarih ve 25406 Sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği'nin uygulanmasını şart koşuyor.
Bildirim ve iş planı başlılklı 9.Maddede işveren firma tarafından iş planı ile birlikte, "Sökümü yapılacak asbestin türü ve miktarı", "Yapılacak işler ve işlemler", "Çalışan sayısı", "İşe başlama tarihi ve işin tahmini süresi", "Asbest söküm uzmanı belgesi", "Asbest söküm çalışanı belgesi" verilmesini zorunlu tutuyor.
İş planında, çalışanların sağlık ve güvenliğini korumak için yapılan risk değerlendirmesi çerçevesinde işyerinde alınacak önlemler belirtilmesi istenirken; "a) İşin çeşidi ve tahmini süresi, b) İşin yürütüleceği yer, c) Asbest ve/veya asbest içeren malzemelerin uzaklaştırılmasında kullanılacak metot, ç) Asbest sökümü ve uzaklaştırılması işleminde kullanılacak ekipmanın özellikleri, d) İşi yapanların korunmaları ve arındırılmaları, e) İşlem sırasında ortamda veya yakınında bulunan diğer kişilerin korunması, f) Asbest ve/veya asbestli malzemelerin yerinde kalmasının daha büyük bir risk oluşturmadığı haller dışında, yıkıma başlanmadan önce bina ve tesislerden bu malzemelerin uzaklaştırılması" işlemlerine ilişkin hususların yer alması gerekiyor.
Yine işveren veya temsilcilerinin, asbest söküm, yıkım, tamir, bakım, uzaklaştırma işlemleri tamamlandığında, işyerinde asbest tozuna maruziyet riskinin kalmadığını belirten ve ölçüm sonuçlarını da içeren bir belge düzenlenmesini sağlaması; akredite olmuş ve Genel Müdürlükçe yetkilendirilmiş laboratuvarlarca düzenlenen belge ve ölçüm sonuçlarını içeren raporun işveren temsilcileri tarafından Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne teslim edilmesi isteniyor.
Çalışanların da Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü'nden bu bildirimle ilgili tüm belgeleri talep etme ve görme hakkı bulunuyor.
SIZDIRMAZ PAKETLERDE DEPOLANMA VE TAŞINMA ŞARTI
Sınır değerlerin aşılmasının önlenmesi başlıklı 12. Madde'de, "Asbest veya toz çıkaran asbestli malzemelerin, sızdırmaz uygun paketler içerisinde taşınması ve diğer malzemelerden ayrı olarak depolanması" isteniyor.
Asbest içeren atıkların sızdırmaz paketler halinde uzaklaştırılıp mevzuata uygun yok edilmesi gerekiyor.
Firmanın çalışanlarıyla ilgili işyeri hekimliğince sağlık gözetimi not ve raporlarının, asbest tozuna maruziyetin sona ermesinden sonra en az 40 yıl süreyle saklanması da bir zorunluluk.
YIKIMDAN SONRA
NEREYE GİDECEK?
Buca Belediyesi'nin,tüm bu mevzuat şartlarına uyması ve İzmir Büyükşehir Belediyesi İmar Yönetmeliği kapsamında da yıkım izni için asbest raporunun firma tarafından kurumlarına teslimi sonrasında; çevre sağlığı ve İş sağlığı güvenliği mevzuatına uygun bir çalışma düzeniyle yıkım şantiyesi oluşturulması suretiyle yıkım iş ve işlemini ruhsatlandırabileceği öğrenildi.
Öte yandan asbestli moloz, mevzuata uygun arındırma işlemi ardından, Buca'dan İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin aralarında Güzelbahçe Yelki, Menderes, Çeşme Alaçatı, Torbalı, Aliağa, Kınık gibi yerlerde kurulu 12 ayrı hafriyat dolum sahasına bertaraf için damperli kamyonlarla götürülmesi bekleniyor.
Moloz atığı taşınacak alanın da neresi olacağı, atığın sağlık koşullarına uygun taşınıp taşınmayacağı; kentteki bundan sonraki tartışma konusu olacak.